معنی حکمت 150 – پند صد و پنجاه – تدبّر و تأمّل – راز زندگی .
معنی حکمت 150 – پند صد و پنجاه – تدبّر و تأمّل – راز زندگی
پند صد و پنجاه – معنی حکمت 150 – تدبّر و تأمّل – راز زندگی .
حضرت امیرالمؤمنین [ ع ] فرمود :
و آن حضرت به مردى كه از او درخواست موعظه كرد ، فرمود :
از آنانى مباش كه بدون عمل اميد به آخرت دارد ، و به آرزوى طولانى توبه را به تأخير مى اندازد .
سخنش در باره دنيا سخن زاهدان ، و عملش عمل راغبان است .
اگر از دنيا داده شود سير نمى گردد ، و اگر منع شود قناعت نمى ورزد .
از شكر آنچه به او عنايت شده ناتوان ، و نسبت به باقى مانده افزون طلب است .
از بدى نهى مى كند و خود پذيراى نهى نيست ، و به آنچه خود به جا نمى آورد دستور مى دهد .
به شايستگان علاقه دارد ولى مانند آنان عمل نمى كند ، و با گنه كاران دشمنى مى ورزد و خود يكى از آنان است .
به علت كثرت گناهش از مرگ نفرت دارد ، و بر آنچه كه به خاطر آن از مرگ مى ترسد پا بر جاست .
اگر بيمار شود پشيمان مى گردد ، و اگر تندرستى يابد در حالتى از امنيت به لهو پردازد .
چون عافيت يابد خود پسند شود ، و چون مبتلا گردد نا اميد شود .
اگر مصيبتى به او برسد به حال اضطرار دعا كند ، و اگر آسايشى به او رسد در حال غرور روى از خدا بگرداند .
نفسش بر آنچه گمان دارد بر او غالب است ، و به آنچه باور دارد بر نفس غالب نيست .
بر غير خود به كمتر از گناه خود مى ترسد ، و به پاداشى بيش از كردارش اميدوار است .
اگر توانگر شود در طغيان و فتنه افتد ، و اگر تهيدست گردد به نااميدى و سستى دچار شود .
در عمل كوتاهى كند ، و چون درخواست نمايد مبالغه كند .
اگر شهوتى به او روى كند گناه را جلو اندازد و توبه را تأخير افكند ، و اگر رنجى به او رسد از شرايط دين دور شود .
عبرت را بيان مى كند ولى خود عبرت نمى گيرد ، در پند دادن مبالغه نمايد ولى خود پند نگيرد ، به گفتار مى نازد ، و به عمل كمتر مى پردازد .
در آنچه فانى است رغبت مى كند و نسبت به آنچه باقى است سهل انگارى مى نمايد .
انفاق را كه غنيمت است غرامت ، و غرامت را كه بخل است غنيمت مى بيند .
مرگ را وحشت دارد ، ولى قبل از فوت وقت به عمل نمى شتابد .
گناه غير خود را بزرگ مى شمارد و بيشتر از آن را كه خود مرتكب شده كوچك مى انگارد ، و از بندگيش آن را زياد مى داند كه مانندش را از ديگران ناچيز به حساب مى آورد .
به مردم طعنه مى زند ، و نسبت به خويش سهل انگار است .
لهو با ثروتمندان را از ياد خدا با تهيدستان بيشتر دوست دارد .
براى سود خود به زيان ديگران حكم مى كند ، و براى سود ديگرى به ضرر خود حكم نمى راند ، ديگرى را ارشاد و خود را گمراه مى نمايد ، از او اطاعت مى شود و خود عصيان مى كند ، حق خود را كامل مى ستاند و حق را كامل نمى دهد .
در غير خدا از مردم مى ترسد و از خدا در باره مردم نمى ترسد .
مؤلف : اگر در اين كتاب جز اين سخن نبود ، اين سخن براى پند سودمند ، و حكمت رسا ، و بصيرت بصير ، و عبرت بيناى انديشه كننده كافى بود .
حکمت 150 نهج البلاغه
وَ قَالَ (علیه السلام) لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أَنْ يَعِظَهُ:
لَا تَكُنْ مِمَّنْ يَرْجُو الْآخِرَةَ بِغَيْرِ عَمَلٍ، وَ [يَرْجُو] يُرَجِّي التَّوْبَةَ بِطُولِ الْأَمَلِ؛ يَقُولُ فِي الدُّنْيَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِينَ، وَ يَعْمَلُ فِيهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِينَ؛ إِنْ أُعْطِيَ مِنْهَا لَمْ يَشْبَعْ، وَ إِنْ مُنِعَ مِنْهَا لَمْ يَقْنَعْ؛ يَعْجِزُ عَنْ شُكْرِ مَا أُوتِيَ، وَ يَبْتَغِي الزِّيَادَةَ فِيمَا بَقِيَ؛ يَنْهَى وَ لَا يَنْتَهِي، وَ يَأْمُرُ [النَّاسَ بِمَا لَمْ يَأْتِ] بِمَا لَا يَأْتِي؛ يُحِبُّ الصَّالِحِينَ وَ لَا يَعْمَلُ عَمَلَهُمْ، وَ يُبْغِضُ الْمُذْنِبِينَ وَ هُوَ أَحَدُهُمْ؛ يَكْرَهُ الْمَوْتَ لِكَثْرَةِ ذُنُوبِهِ، وَ يُقِيمُ عَلَى مَا يَكْرَهُ الْمَوْتَ مِنْ أَجْلِهِ؛ إِنْ سَقِمَ ظَلَّ نَادِماً، وَ إِنْ صَحَّ أَمِنَ لَاهِياً؛ يُعْجَبُ بِنَفْسِهِ إِذَا عُوفِيَ، وَ يَقْنَطُ إِذَا ابْتُلِيَ؛ [وَ] إِنْ أَصَابَهُ بَلَاءٌ دَعَا مُضْطَرّاً، وَ إِنْ نَالَهُ رَخَاءٌ أَعْرَضَ مُغْتَرّاً؛ تَغْلِبُهُ نَفْسُهُ عَلَى مَا يَظُنُّ، وَ لَا يَغْلِبُهَا عَلَى مَا يَسْتَيْقِنُ؛ يَخَافُ عَلَى غَيْرِهِ بِأَدْنَى مِنْ ذَنْبِهِ، وَ يَرْجُو لِنَفْسِهِ بِأَكْثَرَ مِنْ عَمَلِهِ؛ إِنِ اسْتَغْنَى بَطِرَ وَ فُتِنَ، وَ إِنِ افْتَقَرَ قَنِطَ وَ وَهَنَ؛ يُقَصِّرُ إِذَا عَمِلَ، وَ يُبَالِغُ إِذَا سَأَلَ؛ إِنْ عَرَضَتْ لَهُ شَهْوَةٌ أَسْلَفَ الْمَعْصِيَةَ وَ سَوَّفَ التَّوْبَةَ، وَ إِنْ عَرَتْهُ مِحْنَةٌ انْفَرَجَ عَنْ شَرَائِطِ الْمِلَّةِ؛ يَصِفُ الْعِبْرَةَ وَ لَا يَعْتَبِرُ، وَ يُبَالِغُ فِي الْمَوْعِظَةِ وَ لَا يَتَّعِظُ، فَهُوَ بِالْقَوْلِ مُدِلٌّ وَ مِنَ الْعَمَلِ مُقِلٌّ؛ يُنَافِسُ فِيمَا يَفْنَى، وَ يُسَامِحُ فِيمَا يَبْقَى؛ يَرَى الْغُنْمَ مَغْرَماً، وَ الْغُرْمَ مَغْنَماً؛ يَخْشَى الْمَوْتَ، وَ لَا يُبَادِرُ الْفَوْتَ؛ يَسْتَعْظِمُ مِنْ مَعْصِيَةِ غَيْرِهِ مَا يَسْتَقِلُّ أَكْثَرَ مِنْهُ مِنْ نَفْسِهِ؛ وَ يَسْتَكْثِرُ مِنْ طَاعَتِهِ مَا يَحْقِرُهُ مِنْ طَاعَةِ غَيْرِهِ، فَهُوَ عَلَى النَّاسِ طَاعِنٌ وَ لِنَفْسِهِ مُدَاهِنٌ؛ [اللَّغْوُ] اللَّهْوُ مَعَ الْأَغْنِيَاءِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الذِّكْرِ مَعَ الْفُقَرَاءِ؛ يَحْكُمُ عَلَى غَيْرِهِ لِنَفْسِهِ، وَ لَا يَحْكُمُ عَلَيْهَا لِغَيْرِهِ؛ [يُرْشِدُ نَفْسَهُ وَ يُغْوِي غَيْرَهُ] يُرْشِدُ غَيْرَهُ، وَ يُغْوِي نَفْسَهُ، فَهُوَ يُطَاعُ وَ يَعْصِي، وَ يَسْتَوْفِي وَ لَا يُوفِي؛ وَ يَخْشَى الْخَلْقَ فِي غَيْرِ رَبِّهِ، وَ لَا يَخْشَى رَبَّهُ فِي خَلْقِهِ.
[قال الرضي رحمه الله تعالى: و لو لم يكن في هذا الكتاب إلا هذا الكلام لَكفى به موعظة ناجعة و حكمة بالغة و بصيرة لمبصر و عبرة لناظر مفكر].
منبع محتوا + تفسیر حکمت – Ahlolbait.com
