معنی حکمت 147 – پند صد و چهل هفت – تدبّر و تأمّل – راز زندگی .
معنی حکمت 147 – پند صد و چهل هفت – تدبّر و تأمّل – راز زندگی
پند صد و چهل هفت – معنی حکمت 147 – تدبّر و تأمّل – راز زندگی .
حضرت امیرالمؤمنین [ ع ] فرمود :
از سخنان آن حضرت است به كميل بن زياد نخعى كميل بن زياد گفت : امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السلام دستم را گرفت و به صحرا برد ، چون به آنجا رسيد آهى كشيد چون آه اندوهناك ، سپس فرمود :
اى كميل ، اين دلها ظرفهاست ، و بهترين آنها نگاه دارنده ترين آنهاست ، پس آنچه را برايت مى گويم حفظ كن .
مردم سه گروهند : دانشمند ربّانى ، دانشجوى بر راه نجات ، و مگسانى ناتوان كه به دنبال هر صدايى مى روند ، و با هر بادى حركت مى كنند ، به نور دانش روشنى نيافته ، و به ركنى محكم پناه نبرده اند .
اى كميل ، دانش بهتر از ثروت است ، دانش تو را مى پايد و تو ثروت را مى پايى .
ثروت را خرج كردن كم مى كند و دانش با خرج شدن افزايش مى يابد .
نيكى كردن با ثروت با از بين رفتن ثروت از بين مى رود .
اى كميل ، شناخت دانش دينى است كه انسان به آن جزا داده مى شود ، انسان با كمك معرفت كسب طاعت مى كند ، و بعد از مرگش نام نيك به دست مى آورد .
دانش حاكم ، و ثروت محكوم است .
اى كميل بن زيا د، ثروت اندوزان در حالى كه زنده اند مرده اند ، و دانشمندان تا جايى كه روزگار باقى است باقى اند ، شخصشان با از دنيا رفتن گم شده ، و شخصيّتشان در دلها موجود است .
بدان كه در اينجا دانش فراوانى است – اشاره به سينه اش فرموده – اگر براى آن افراد شايسته اى مى يافتم انتقال مى دادم .
آرى شخص تيز فهمى را براى اين علوم مى يابم ولى از او بر آن ايمن نيستم ، ابزار دين را براى دنيا به كار مى گيرد ، و با نعمت هاى خداوند بر بندگانش ، و به حجت هاى حق بر اوليائش بزرگى مى فروشد ، يا كسى را مى يابم كه پيرو حاملان حق است و او را در اطراف و جوانب آن بصيرتى نيست ، به اولين شبهه اى كه عارضش مى گردد آتش شك در دلش افروخته مى شود .
بدان كه نه اين را اهليّت است نه آن را .
يا كسى را مى يابم كه حريص به لذت شده ، و به آسانى مطيع شهوت گشته .
يا كسى كه شيفته جمع كردن مال و انباشتن آن است ، اين دو نفر به هيچ وجه رعايت كننده دين نيستند ، نزديكترين موجود از نظر شباهت به اين دو طايفه چهارپايان رها شده در علفزارند .
علم با مرگ حاملانش به اين صورت مى ميرد .
خداوندا ، آرى زمين از كسى كه به حجّت خدا براى خدا قيام نمايد تهى نمى ماند ، قايمى آشكار و مشهور ، يا ترسان و پنهان ، تا دلايل الهى و بيّناتش باطل نگردد .
اينان چند نفرند ، و كجايند به خدا قسم عددشان اندك ، و نزد خداوند از نظر منزلت بسيار بزرگند ، خداوند دلايل و بيّناتش را به وجود آنان محافظت مى كند تا به افرادى شبيه خود بسپارند ، و بذر آن را در دلهايشان كشت كنند .
دانش با حقيقت بصيرت به آنان روى نموده ، و با روح يقين در آميخته اند و آنچه را ناز پروردگان سخت گرفته اند آسان يافته اند ، و به آنچه نادانان از آن وحشت كرده اند مأنوس شده اند ، و با بدنهايى كه ارواحشان به محلّ برتر آويخته همنشين دنيا شده اند .
اينان جانشين حق در زمين ، و دعوت كنندگان به دين خدا هستند .
آه آه كه چه مشتاق ديدار آنانم اى كميل ، اگر مى خواهى باز گرد .
( ترجمه استاد حسین انصاریان )
حکمت 147 نهج البلاغه
وَ مِنْ كَلَامٍ لَهُ (علیه السلام) لِكُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ النَّخَعِيِّ. قَالَ كُمَيْلُ بْنُ زِيَادٍ أَخَذَ بِيَدِي أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ (علیه السلام) فَأَخْرَجَنِي إِلَى الْجَبَّانِ فَلَمَّا أَصْحَرَ تَنَفَّسَ الصُّعَدَاءَ ثُمَّ قَالَ يَا كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ:
إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِيَةٌ فَخَيْرُهَا أَوْعَاهَا، فَاحْفَظْ عَنِّي مَا أَقُولُ لَكَ. النَّاسُ ثَلَاثَةٌ: فَعَالِمٌ رَبَّانِيٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ، أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ، لَمْ يَسْتَضِيئُوا بِنُورِ الْعِلْمِ وَ لَمْ يَلْجَئُوا إِلَى رُكْنٍ وَثِيقٍ. يَا كُمَيْلُ، الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ، الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ، وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ يَزْكُوا عَلَى الْإِنْفَاقِ، وَ صَنِيعُ الْمَالِ يَزُولُ بِزَوَالِهِ. يَا كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ مَعْرِفَةُ الْعِلْمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ، بِهِ يَكْسِبُ الْإِنْسَانُ الطَّاعَةَ فِي حَيَاتِهِ وَ جَمِيلَ الْأُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ، وَ الْعِلْمُ حَاكِمٌ وَ الْمَالُ مَحْكُومٌ عَلَيْهِ. يَا كُمَيْلُ هَلَكَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ الدَّهْرُ، أَعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِي الْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ. هَا إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً -وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ- لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً؛ بَلَى [أُصِيبُ] أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ عَلَيْهِ، مُسْتَعْمِلًا آلَةَ الدِّينِ لِلدُّنْيَا وَ مُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ وَ بِحُجَجِهِ عَلَى أَوْلِيَائِهِ؛ أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ الْحَقِّ، لَا بَصِيرَةَ لَهُ فِي أَحْنَائِهِ، يَنْقَدِحُ الشَّكُّ فِي قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ، أَلَا لَا ذَا وَ لَا ذَاكَ؛ أَوْ مَنْهُوماً بِاللَّذَّةِ سَلِسَ الْقِيَادِ لِلشَّهْوَةِ أَوْ مُغْرَماً بِالْجَمْعِ وَ الِادِّخَارِ؛ لَيْسَا مِنْ رُعَاةِ الدِّينِ فِي شَيْءٍ، أَقْرَبُ شَيْءٍ شَبَهاً بِهِمَا الْأَنْعَامُ السَّائِمَةُ؛ كَذَلِكَ يَمُوتُ الْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِيهِ. اللَّهُمَّ بَلَى لَا تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ قَائِمٍ لِلَّهِ بِحُجَّةٍ إِمَّا ظَاهِراً مَشْهُوراً وَ إِمَّا خَائِفاً مَغْمُوراً، لِئَلَّا تَبْطُلَ حُجَجُ اللَّهِ وَ بَيِّنَاتُهُ، وَ كَمْ ذَا وَ أَيْنَ أُولَئِكَ؟ أُولَئِكَ وَ اللَّهِ الْأَقَلُّونَ عَدَداً وَ الْأَعْظَمُونَ عِنْدَ اللَّهِ قَدْراً، يَحْفَظُ اللَّهُ بِهِمْ حُجَجَهُ وَ بَيِّنَاتِهِ، حَتَّى يُودِعُوهَا نُظَرَاءَهُمْ وَ يَزْرَعُوهَا فِي قُلُوبِ أَشْبَاهِهِمْ؛ هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقِيقَةِ الْبَصِيرَةِ وَ بَاشَرُوا رُوحَ الْيَقِينِ وَ اسْتَلَانُوا مَا اسْتَوْعَرَهُ الْمُتْرَفُونَ وَ أَنِسُوا بِمَا اسْتَوْحَشَ مِنْهُ الْجَاهِلُونَ، وَ صَحِبُوا الدُّنْيَا بِأَبْدَانٍ أَرْوَاحُهَا مُعَلَّقَةٌ بِالْمَحَلِّ الْأَعْلَى؛ أُولَئِكَ خُلَفَاءُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِهِ؛ آهِ آهِ، شَوْقاً إِلَى رُؤْيَتِهِمْ. انْصَرِفْ يَا كُمَيْلُ إِذَا شِئْتَ.
منبع محتوا + تفسیر حکمت – Ahlolbait.com
